سوم اسفند
تکالیف:
مشق خط نسخ (صلواتک علیه و علی آبائه)
مطالعه متن زیر و انجام سه تمرین آن
آمادگی برای امتحان از متن زیر
م ص – تکمیل نقاشیخط (حسبی الله و نعم الوکیل) + ترکیب بندی (الله لا اله الا هو له الاسماء الحسنی)
ع ل – تکمیل بوم (باب الحوائج)
زس م- طرح محمدشمع جمع آفرینش روی پارچه بوم+ تکمیل طرح امام رضا
م س ص- شروع اجرای اصلی طرح فاطمه الزهراء
ز س- اجرای طرح (دل فدای تو) روی تی شرت با همان رنگهای مخصوص پارچه
ا ب- اجرای خطی طرح قل ان صلاتی
م س- تکمیل بوم با ما به از این باش
م ر س- کورل
ف ا- انتقال طرح خطی (دل فدای تو) روی بوم مربعی
———————————————————————
خصوصیت و محتوای سواد بصری
اغلب انسانها تصور می کنند که برای دیدن و یا بوجود آوردن یک اثر بصری، کاری جز این ندارند که از حس بینایی و چشمان خود همان طور که هست استفاده کنند و نیازی به پرورش و تعلیم بیشتر این توانایی در خود ندارند.
نظریه تقسیم بندی هنر به “هنرزیبا” –که برای استفاده خاصی بوجود نمی آید – و “هنرکاربردی” –که به منظور استفاده عملی بوجود می آید- صحیح نیست.
اکثر کسانی که برای دیدن زیبایی، به موزه ها و گالری ها می روند، از زشتی و ناهمواری محیط اطراف خود شکایت ندارند و حتی اصلا متوجه آن هم نمی شوند. همین طرز فکر است که “هنر” را از جریان اصلی خود خارج می کند و به آن چهره ای استثنایی و در عین حال ناچیز و تفننی می دهد، که فقط عده ای خبره از آن لذت می برند. در حالی که هنر اگر ناچیز بود، نمی توانست تا این حد سراسر زندگی بشر را در جهان تغییر دهد.
توسعه و تکامل توانایی دیدن یعنی ساختن توانایی خود برای فهم پیامهای بصری. چرا که دیدن فقط نگاه کردن به چیزها نیست.
سواد بصری
الفبا و حروف و کلام از نظر ساخت، یک نظام منطقی دارد، و برای همین روش یادگیری و فهم آن بسیار روشن و واضح است. در حالی که “زبان بصری” از این لحاظ بسیار سخت تر است و نمی توان برای یادگیری آن همانند “زبان کلام” برخورد کنیم. در مدارس ما درس “هنر” حالتی تفننی و تفریحی دارد و ضوابط و معیارهایی برای باسواد کردن محصلین از نظر “بصری” وجود ندارد.
خصوصیت پیام های بصری:
الف) پیام های بصری که بصورت “سمبل ها” ی گوناگون هستند. سمبل یا رمز در یادگیری سواد بصری عاملی بسیار نیرومند و مهم است
ب) پیام های بصری که حالت “شبیه سازی” از محیط خارج دارند مانند نقاشی ها
ج) پیام های بصری “انتزاعی” که این نوع در واقع زیرساخت و ترکیب ساده یا اولیه یا انتزاعی پیامهای بصری است. پیام انتزاعی از همه مشکل تر و بیشتر از موارد قبلی برای رشد سواد بصری مهم است.
وقتی میخواهیم بدانیم که از یک پدیده بصری چه چیزی عاید ما می شود، باید معنا، تجربه، احساس، زیبایی و زیباشناسی را یکجا مورد بحث قراردهیم.
اجزای یک پدیده بصری (عناصربصری) عبارتند از:
نقطه- کوچکترین واحد و نشانه بصری که شاخص فضاست
خط- سیال و روان و بیان کننده تحرک
شکل- دایره، مربع، مثلث و انواع شکل های ترکیبی
جهت- دورانی ، مایل ، عمودی
رنگمایه- تاریکی روشنی
بافت-
نسبت و مقیاس- میزان اندازه نسبی شکلها
بُعد و حرکت
فنون بصری
برای آنکه عناصر بصری با خصوصیات آنچه طرح می شود و با منظور اصلی یک پیام تناسب لازم را داشته باشد، از تکنیک های بصری استفاده می کنیم. در هنگام تجزیه و تحلیل یک مساله بصری می توان از تکنیک های مختلف استفاده کرد.
مهم ترین تکنیک های بصری (تکنیک های متضاد، روبروی هم نوشته شده اند):
تضاد (کنتراست) – هماهنگی (هارمونی)
ناپایدار- متعادل
نامتقارن- متقارن
نامنظم- منظم
بغرنج- ساده
پراکندگی – وحدت
پُر نقش و نگار – صرفه جویانه
مبالغه – مختصرگیری
پرتحرک – آرام
بی پردگی – تلویحی
تاکید – بی طرفی
شفافیت – ماتی
متنوع – یکدستی
انحراف از واقع – مطابقت با واقع
سه بعدی – تخت
چند عنصری- تک عنصری
درهم – ترادفی ، ردیفی
واضح – محو
سست پیوندی- تکرار
تمرین
1- در یک مجله یا روزنامه، پنج نمونه تصویر از “اشیاء” پیدا کنید که هم از نظر هنرهای زیبا و هم از نظر هنرهای کاربردی دارای ارزش باشد.
2- یک تصویر عکاسی از مجله یا روزنامه انتخاب کنید و عبارتهای کوتاه که بیانگر واکنشهایتان نسبت به آن است تهیه کنید( درباره معنای آشکار و معنای نهان موجود در ترکیب بندی و نیز واکنش هایی که در شما بوجود می آورد) و فکر کنید که آیا می شود به جای برخی عناصر موجود در آن ، از عناصر دیگری استفاده کرد.
3- یک طرح تصویری اجرا کنید و پیامی را که می خواسته اید در آن مستتر نمایید تحلیل کنید.
منبع: مبادی سواد بصری
